(0) оқырман пікірі
ISBN: 978-601-04-4316-7
Категория:Тарих
Авторлар: Жеменей Ислам
«Тарих-и Рашиди» еңбегін Мырза Мұхаммед Қайдар Дулат парсы тілінде 1542-1546 жылдары Кашмирде жазған. Энциклопедиялық шығарма ХІV ғасырдың бірінші жартысынан бастап - ХVІ ғасырдың орта шеніне дейінгі Орта Азия, Тибет, Иран, Үндістан, Ауғанстан және т.б. аймақтардағы тарихи-саяси оқиғаларды баяндайды. Мырза Қайдар бұл кітапты жазуда Шыңғыс ханның Шағатай ұрпағынан болған Тоғлықтемір ханнан бастап, оның соңғы нәсілі Саид хан мен оның баласы Рашид ханның саяси тарихын келешек ұрпаққа жеткізуді мақсат еткен. Сондай-ақ еңбекте аталған ғасырларда Шағатай, Жошы әулеттері, Әмір Темір және Ирандағы билік құрған Шейх Сәфи династиясы арасындағы саяси бәсекеден туындаған тартыстар мен шайқастар және оның салдары туралы тұшымды мәліметтер беріледі. Сонымен бірге Орта Азиядағы түркінің саяси құлашының Қытай мен Үндістанға дейінгі кеңістікке созылғанына куәлік береді. Қазақ елінің тарихындағы саяси бастауларға негіз болған себептер жайлы сөз қозғап, Қазақ хандығы 1465 жылы құрылған деп шамалап жазғаны -- аса маңызды мағлұмат. Мұны тарихшылар дерек ретінде қарастырады. Сондай-ақ «Тарих-и Рашидиде» қазақ халқының көшпенді мәдениетін шынайы суреттей білген. Бұл еңбекте көрсетілген бұрыннан қолданыста келе жатқан түркілердің ондаған сөзі тіл мамандарын да бей-жай қалдырмайды. Аталған жайттар еңбектің тарихи құндылығын арттыра түседі. Тарихи маңыздылығымен бірге кітаптың әдебиет және география ғылымдарына қосқан үлесі де бір төбе. Ал сопылық әдебиеттің дүниесімен етене танысу үшін бұл еңбек - баға жетпес туынды. Қысқасы, «Тарих-и Рашиди» - тарих, әдебиет, тіл, география, философия, психология, елтану, дінтану салаларына берері мол шығарма ретінде өте құнды еңбек. Кітап шығыстанушы, әдебиетші, тарихшы, философ, дінтанушы-ғалымдар мен көпшілік оқырман қауымға арналады